โชกุน (Shogun) แปลว่าแม่ทัพใหญ่ เป็นตำแหน่งที่ได้รับแต่งตั้งโดยจักรพรรดิเพื่อนำทัพไปปราบพวกคนเถื่อน แต่ในขณะเดียวกันนั้นภายในราชสำนักก็เกิดความไม่มั่นคง ตระกูลใหญ่ 2 ตระกูลขึ้นมาแย่งชิงอำนาจกัน สุดท้ายเป็นตระกูลมินาโมโตะที่ได้ชัยชนะไปและลดทอนอำนาจของจักรพรรดิ ตั้งตัวเป็นผู้นำประเทศ โชกุนคนแรกคือมินาโมโตะ โยริโตโมะ (Minamoto Yoritomo) และอีกหนึ่งโชกุนที่น่าจะรู้จักกันดีคือ โตกุงาวะ อิเอยาสุ (Tokugawa Ieyasu) ผู้ก่อตั้งรัฐบาลโชกุนโตกุงาวะและนำญี่ปุ่นเข้าสู่ยุคเอโดะ

ซามุไร (Samurai) เป็นยอดนักรบของญี่ปุ่นที่นอกจากสู้เก่งแแล้วยังต้องมีความรู้ในศาสตร์รอบด้าน เป็นผู้ที่คอยรับใช้ไดเมียวและจักรพรรดิ ยึดหลักการใช้ชีวิตแบบบุชิโด (Bushido) หรือวิถีแห่งนักรบคือมีความจงรักภักดีต่อเจ้านาย และมีความกตัญญูเป็นสำคัญ ทำการต่อสู้อย่างมีเกียรติ เมื่อมีการผิดพลาดก็รับผิดชอบด้วยการคว้านท้อง ตัวตายอย่างมีศักดิ์ศรีเพื่อปกป้องครอบครัวและคนที่รัก

นินจา (Ninja) เป็นกลุ่มคนพวกหนึ่งที่เก่งในศาสตร์รอบด้าน มีวิชาต่อสู้อันเป็นเอกลักษณ์ที่เรียกว่านินจุตสึ (Ninjutsu) และออกปฏิบัติการต่อสู้คล้ายๆ ซามูไร แต่วิธีการสู้นั้นตรงข้ามกัน นินจาออกปฏิบัติการสังหารแบบลับๆ และมักลงมือในเวลากลางคืน อีกทั้งสังหารโดยไม่เลือกอาวุธและใช้เล่ห์เหลี่ยมทุกชนิดเพื่อผลสำเร็จของงาน เปรียบได้กับมือลอบสังหารหรือโจร

โรนิน (Ronin) คือซามูไรไร้สังกัด อดีตเคยมีเจ้านายให้คอยทำงานรับใช้ แต่เมื่อเจ้านายถึงแก่ชีวิต หรือตัวเขาเองโดนเจ้านายขับไล่ให้พ้นจากหน้าที่ก็เท่ากับไร้งานทำ เสื่อมอำนาจและจะโดนดูถูกว่าต่ำต้อย คำว่าโรนินในภาษาญี่ปุ่นแปลว่าคนที่ซัดเซพเนจรเหมือนกับคลื่น ซึ่งเหมือนกับสภาพของซามูไรรับใช้ที่กลายเป็นคนพเนจรไร้สังกัด

ความหมายของคำว่า โรนิน ในปัจจุบันนั้นเปลี่ยนแปลงไปจากอดีต โดยมักจะหมายถึงนักเรียนที่จบมัธยม 6 แล้ว แต่สอบตก ไม่สามารถสอบเข้ามหาลัยได้ ทำให้ต้องกลายเป็นคนไม่มีสังกัดไปหนึ่งปีนั่นเอง

ไดเมียว (Daimyo) คือตำแหน่งผู้ปกครองหัวเมืองหรือตำแหน่งเจ้าเมืองที่อยู่ภายใต้การควบคุมของโชกุนหรือจักรพรรดิอีกทอดหนึ่ง มีกองกำลังทหารเป็นของตนเอง ไดเมียวไม่จำเป็นต้องเป็นชนชั้นสูงหรือสืบสายเลือดจักรพรรดิ แค่มีความรู้ความสามารถและเป็นที่นิยมของประชาชนก็สามารถขึ้นครองตำแหน่งไดเมียวได้

บากุฟุ (Bakufu) เป็นการปกครองระบอบศักดินาที่นำโดยโชกุนโทกุงาวะ อิเอยาสึ (Tokugawa Ieyasu) ผู้นำเอาองค์ความรู้เรื่องหลักการปกครองและบริหารคนจากตำราพิชัยยุทธของจีนมาประยุกต์ใช้ นำไปสู่ระบบแบ่งแยกชนชั้นที่ชัดเจนซึ่งเป็นลักษณะเด่นของบากุฟุ เรียกว่า ชิโนโคโช (Shinokosho) คือชนชั้นซามูไร ชาวนา ช่างฝีมือ และพ่อค้า ตามลำดับ

ศูนย์กลางการปกครองของบากุฟุของโทกุงาวะ อยู่ที่ปราสาทเอโดะ (Edo Castle) ซึ่งตั้งอยู่ที่ใจกลางของเมืองหลวงหรือกรุงโตเกียวในปัจจุบัน

ชินเซ็นกุมิ (Shinsengumi) คือกลุ่มตำรวจพิเศษของรัฐบาลบาคุฟุ ในช่วงปลายยุคเอโดะ ก่อนที่ประเทศญี่ปุ่นจะเปลี่ยนผ่านเข้าสู่ยุคเมจิ โดยชินเซ็นกุมิก่อตั้งขึ้นเพื่อปกป้องรัฐบาลโชกุนโตกุงาวะในยุคนั้น

ชินเซ็นกุมินั้นเป็นกลุ่มบุคคลที่เป็นที่นิยมมากในวรรณกรรมยุคใหม่ ไม่ว่าจะละคร ภาพยนตร์ นิยาย หรือการ์ตูน ก็มีหลายเรื่องที่ใช้ชินเซ็นกุมิในการดำเนินเรื่อง หนึ่งในบุคคลสำคัญของชินเซ็นกุมิก็คือ ฮิจิกาตะ โทชิโซ (Hijikata Toshizo) หนึ่งในหัวหน้ากลุ่มชินเซ็นกุมิ และน่าจะเป็นคนที่พบเห็นได้บ่อยที่สุดในภาพถ่ายทางประวัติศาสตร์

มิโกะ (Miko) คือหญิงสาวพรหมจรรย์ที่ประจำอยู่ที่ศาลเจ้าชินโต ทำหน้าที่เกี่ยวกับพิธีกรรม และช่วยงานเทศกาลต่างๆ เช่น การรำบูชาเทพเจ้าในงานเทศกาล การช่วยงานนักบวชในพิธีกรรมทางศาสนา งานแต่งงาน พยากรณ์อนาคต บางครั้งช่วยขับไล่ภูตผีปีศาจ เครื่องแต่งกายของมิโกะมี 2 สีหลักคือสีขาวและสีแดง

พระญี่ปุ่น (Monk) หลังการปฏิรูปเมจิ วิถีชีวิตของพระเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก มีการแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มคือ กลุ่มที่รักษาพระวินัยอย่างเคร่งครัด ถือเพศพรหมจรรย์ ไม่มีภรรยา กับกลุ่มที่แต่งงานมีครอบครัว ใช้ชีวิตเหมือนคนธรรมดาทั่วไป สำหรับกลุ่มหลังนั้นเป็นแค่บางนิกายเท่านั้น ปัจจุบันพระมีลักษณะที่เป็นอาชีพมากขึ้น สำหรับพระวัดเล็กๆ ก็มักทำงานเสริมไปด้วยเพื่อหารายได้เลี้ยงชีพ

อมเมียวจิ (Onmyoji) คือนักพรตที่อยู่ในชุดเสื้อแขนยาว สวมหมวกทรงสูง ทำหน้าที่ประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ เกี่ยวกับการบวงสรวง ตามวิถีแห่งอมเมียว (Onmyodo) ซึ่งเกี่ยวข้องกับความเชื่อในเรื่องของหยินหยาง (Yin-Yang) รวมถึงเรื่องหลักของธาตุทั้ง 5 อันได้แก่ ดิน น้ำ ไฟ ไม้ และเหล็ก อีกทั้งยังเป็นที่ปรึกษา พยากรณ์อากาศ ทำนายดวงชะตา และเป็นหมอผีที่ดูแลเรื่องสุขภาพด้วย ส่วนใหญ่จะพบเห็นอมเมียวจิเป็นที่ปรึกษาด้านจิตวิญญาณของจักรพรรดิ โชกุน และบุคคลสำคัญต่างๆ

เกอิชา (Geisha) ในภาษาญี่ปุ่นออกเสียงว่าเกชะ แปลว่าศิลปิน เป็นอาชีพอย่างหนึ่งของผู็หญิงสมัยก่อน เกอิชาไม่ได้ขายเรือนร่างแต่ขายศิลปะการร่ายรำ การแสดงดนตรี ร้องเพลงที่พวกเธอฝึกฝนกันมาจนชำนาญเพื่อสร้างความบันเทิงให้กับแขกที่มาดื่มกินที่ร้าน เกอิชาแต่งกายด้วยชุดกิโมโน ทาหน้าขาว ผูกโอบิไว้ข้างหลัง และใส่เครื่องประดับน้อยชิ้น ทำงานในโรงน้ำชา หรือร้านอาหารแบบดั้งเดิมของญี่ปุ่น

อีกหนึ่งคำที่เกี่ยวข้องกับเกอิชา เกอิโกะ (Geiko) หมายถึงหญิงสาวที่แสดงศิลปะการฟ้อนรำ ร้องเพลง พูดคุยสร้างสีสันของงานเลี้ยงให้สนุกยิ่งขึ้น ซึ่งพวกเธอก็คือเกอิชานั่นเอง แต่ต่างกันตรงชื่อเรียกเท่านั้น ขึ้นอยู่กับสถานที่ที่พวกเธอแสดง โดยถ้าเป็นที่เกียวโตจะเรียกว่า “เกอิโกะ” ส่วนถ้าเป็นที่โตเกียวจะเรียกว่า “เกอิชา”

อีกหนึ่งคำที่เกี่ยวข้องกับเกอิชา ไมโกะ (Maiko) คือเด็กผู้หญิงอายุยังไม่ถึง 20 ปีที่มาฝึกหัดเพื่อจะเป็นเกอิชาต่อไป การฝึกหัดก็มีตั้งแต่ศิลปะการร่ายรำ การเล่นเครื่องดนตรี เช่น ชามิเช็งและขลุ่ย ร้องเพลง นอกจากนี้ยังต้องเรียนรู้เกี่ยวกับวิธีการชงชา การจัดดอกไม้แบบญี่ปุ่น มารยาทและธรรมเนียมปฏิบัติในการต้อนรับแขกด้วย

โออิรัน (Oiran) เป็นอาชีพเก่าแก่โบราณเหมือนเกอิชา ลักษณะงานก็คือร่ายรำ ร้องเพลง ให้ความสำราญกับแขกคล้ายกัน แต่โออิรันนั้นขายเรือนร่างให้กับแขกด้วย ซึ่งถ้าจะเรียกให้เข้าใจง่ายๆ โออิรันก็คือนางคณิกานั่นเอง แต่ก็ต้องยินยอมทั้งสองฝ่ายด้วยไม่ใช่ว่าจะบังคับขืนใจกันได้

ไซบัตสึ (Zaibatsu) คือกลุ่มธุรกิจขนาดใหญ่ในญี่ปุ่น เป็นกลุ่มที่มีอิทธิพลต่อเศรษฐกิจและการเมืองของญี่ปุ่นอย่างมากในสมัยเมจิ ไซบัตสึเป็นผู้นำและกุมอำนาจโดยตระกูลที่ทรงอิทธิพลเพียงไม่กี่ตระกูล และมักจะมีลักษณะเป็นธุรกิจครอบครัว อย่างเช่น 4 บริษัทใหญ่ในปัจจุบันที่เคยถูกเรียกว่าไซบัตสึ ได้แก่ มิตซุย (Mitsui) มิตซูบิชิ (Mitsubishi) ซูมิโตโมะ (Sumitomo) และยาสุดะ (Yasuda)

OL มาจากคำว่า Office Lady ซึ่งเป็นคำภาษาอังกฤษที่ญี่ปุ่นเอามาสร้างเป็นคำเรียกของตัวเอง หมายถึงสาวออฟฟิศ ช่วงอายุประมาณ 20 - 30 ปลายๆ ลักษณะที่เห็นทั่วไปคือใส่ชุดเครื่องแบบของบริษัทที่เป็นชุดกระโปรง มักทำงานที่เกี่ยวกับเลขานุการ พนักงานธุรการ หรืองานที่ทำเป็นหน้าที่ซ้ำๆ

ซาลารี่แมน (Salaryman) มาจากคำว่า Salary ที่แปลว่าเงินเดือนกับ man ที่หมายถึงมนุษย์ รวมกันเป็นมนุษย์เงินเดือน เป็นพนักงานออฟฟิศ นักธุรกิจในองค์กรขนาดใหญ่ หรือพนักงานของหน่วยงานราชการที่มีความรู้ความสามารถ และทำงานอย่างทุ่มเทให้กับบริษัทตั้งแต่เช้าจรดค่ำ

ชาโจ (Shacho) แปลว่าประธานบริษัท โดย sha นั้นมาจากคำว่า kaisha ที่แปลว่าบริษัท ส่วน cho แปลว่าหัวหน้า รวมกันเป็นหัวหน้าบริษัท เป็นตำแหน่งของผู้ทีมีความรับผิดชอบสูงสุดในบริษัท โดยอาจเป็นผู้ก่อตั้งบริษัทเอง หรือเป็นตำแหน่งประธานบริษัทที่ถูกแต่งตั้งจากบอร์ดบริหารก็ได้

หากใครทำงานในบริษัทจะได้เจอคำที่มีคำว่า cho ผสมอยู่อีกหลายคำ ซึ่งหมายถึงหัวหน้าในแผนกต่างๆ นั่นเอง

บุโจ (Bucho) แปลว่าหัวหน้าฝ่ายสำหรับตำแหน่งในองค์กรบริษัท และหน่วยงานราชการต่างๆ นอกจากนี้ในระดับโรงเรียน บุโจยังแปลว่าหัวหน้าชมรม (สำหรับตำแหน่งสูงสุดของชมรมในโรงเรียน) ทั้งนี้มาจากการรวมคำของคำว่า bu ที่ความหมายค่อนข้างกว้าง หมายถึงได้ทั้งแผนกในบริษัท ฝ่ายย่อยๆ กระทรวง กรมต่างๆ หรือแม้แต่กิจกรรมชมรมในโรงเรียน กับคำว่า cho ที่แปลว่าหัวหน้า

คะโจ (Kacho) แปลว่าหัวหน้าแผนก มาจากคำว่า ka ที่แปลว่าแผนกหรือฝ่ายรวมกับคำว่า cho ที่แปลว่าหัวหน้า โดยเป็นตำแหน่งหน้าที่รองลงมาจากบุโจ รับผิดชอบงานและดูแลควบคุมผู้ใต้บังคับบัญชาในส่วนของแผนกตัวเองเท่านั้น

ความหมายค่อนข้างคล้ายกับ Bucho แต่สังเกตง่ายๆ ว่าในทุกบริษัทที่มีสองตำแหน่งนี้ ตำแหน่ง Bucho จะอยู่สูงกว่าเสมอ

ฟรีเตอร์ (Freeter) คือคนที่ทำอาชีพอิสระ (Freelance) ซึ่งเป็นงานลักษณะพาร์ทไทม์ (Part Time) ที่รายได้เป็นชั่วโมง หรือรับงานเป็นจ็อบๆ ไป แทนการทำงานประจำที่รับค่าจ้างเป็นรายเดือน เป็นอาชีพที่นิยมในหมู่วัยรุ่นญี่ปุ่นมาก โดยจะไม่นับรวมนักเรียนหรือแม่บ้านที่ทำงานพาร์ทไทม์เพิ่มเติ่ม แต่ฟรีเตอร์จะหมายถึงคนที่ทำงานพาร์ทไทม์แบบนี้เป็นรายได้หลักแทนงานประจำเท่านั้น

ฮิกิโกโมริ (Hikikomori) คือคนที่เก็บตัวอยู่ในบ้าน ไม่เข้าร่วมสังคม ไม่ออกจากบ้านไม่ว่าจะด้วยเหตุผลอะไรก็ตาม เช่น อาการกลัวการเข้าสังคม เป็นต้น โดยกระทรวงสาธารณสุขของญี่ปุ่นให้คำจำกัดความไว้ว่า ฮิกิโกโมริ คือคนที่เก็บตัวอยู่ในบ้านไม่เข้าสังคมอย่างน้อยเป็นเวลาหกเดือน

นีท (NEET) ย่อมาจาก Not in Education, Employment, or Training หมายถึงคนที่ไม่ไปเรียน ไม่ยอมทำงาน ไม่ลงมือทำอะไรสักอย่าง มีชีวิตอยู่ไปเรื่อยเปื่อยในแต่ละวัน ไม่ยอมออกจากบ้านไปเรียนหรือไปทำมาหากินนั่นเอง

นีท ต่างกับฮิกิโกโมริตรงที่ความหมายของคำว่านีทนั้นหมายถึงคนที่ไม่ทำงานเป็นหลัก แต่นีทไม่จำเป็นต้องเก็บตัวอยู่ในบ้าน อาจจะออกนอกบ้านได้ตามปกติ และไม่ได้มีภาวะกลัวการเข้าสังคม เพียงแค่ไม่ทำงาน ไม่ไปโรงเรียนเท่านั้นเอง

ยากุซ่า (Yakuza) หมายถึงกลุ่มคนที่ก่ออาชญากรรมในประเทศญี่ปุ่น ก่อตั้งขึ้นมาตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นแก๊งที่ลักษณะจะคล้ายกับมาเฟียของตะวันตก ยากุซ่ามีบทบาทกับสังคมญี่ปุ่นในหลายด้าน เช่น การพนัน การทำธุรกิจการค้าประเวณี ไปจนถึงมีบทบาทในการเมืองระดับสูงและมีอิทธิพลทางการเงินอีกด้วย แต่ในปัจจุบัน เมื่อญี่ปุ่นมีความปลอดภัยมากขึ้น อาชญากรรมน้อยลง ยากุซ่าก็จำนวนลดน้อยลงตามไปด้วย

โอตาคุ (Otaku) คือบุคคลที่มีความสนใจอย่างคลั่งไคล้เกี่ยวกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นอย่างมาก เช่น โอตาคุหุ่นยนต์ โอตาคุรถยนต์ แต่ส่วนใหญ่เรามักเข้าใจว่าโอตาคุเป็นคนที่คลั่งไคล้ภาพยนตร์การ์ตูนอนิเมะ (Anime) และมังงะ (Manga) เสียมากกว่า ซึ่งภาพลักษณ์ของโอตาคุมักออกไปในทางลบ คือมีความติดการ์ตูนมาก หมกมุ่นมาก จนไม่สามารถเข้าสังคมปกติได้ แต่ในปัจจุบันเปลี่ยนไปในทางที่ดี คนมีความเข้าใจและเคารพต่อโอตาคุมากขึ้น

คอสเพลย์เยอร์ (Cosplayer) เป็นคำที่ใช้เรียกผู้ที่ชื่นชอบในการแต่งตัวเป็นคาแรกเตอร์การ์ตูนและเกมต่างๆ โดยผู้แต่งจะต้องแต่งชุด ทำสีผม สีตา รวมถึงพกพาอุปกรณ์หรืออาวุธที่ตัวคาร์แรกเตอร์นั้นมี นอกจากนี้อาจต้องแสดงนิสัยและลักษณะของคาร์แรกเตอร์ที่แต่งนั้นให้ออกมาเหมือนที่สุด เรียกการแต่งกายแบบนี้ว่าการคอสเพลย์ (Cosplay) มักพบเห็นได้บ่อยๆ ตามงานอีเวนต์ที่เกี่ยวกับการ์ตูนและเกม

เมด (Maid) คือหญิงสาววัยรุ่นที่ทำงานอยู่ในคาเฟ่ ซึ่งพบเห็นได้ทั่วไปในย่านอากิฮาบาระ โดยพวกเธอจะใส่ชุดสาวใช้สไตล์ยุโรปสุดน่ารัก ทำหน้าที่คอยให้บริการลูกค้าเหมือนลูกค้ากลับมาบ้านแล้วพวกเธอก็จะต้อนรับ โดยสาวเมดจะมีคำเรียกลูกค้าที่มาใช้บริการว่าโกะชุจินซามะ (Goshujinsama) แปลว่า เจ้านาย และโอโจซามะ (Ojosama) แปลว่าคุณหนู

โฮสต์ (Host) หมายถึง อาชีพบาร์โฮสต์ (Bar Host) หรือ Host Club ซึ่งเป็นงานของเด็กหนุ่มที่หน้าตาดี หล่อเหลา หุ่นดี มาทำหน้าที่นั่งดื่มเป็นเพื่อน เอาอกเอาใจ ปรนนิบัติลูกค้าผู้หญิงที่จ่ายเงินค่าบริการเหมือนพวกเธอเป็นเจ้าหญิง รายได้ของโฮสต์นั้นขึ้นอยู่กับหน้าตาและความสามารถ

อิเคเมง (Ikemen) เป็นการผสมคำระหว่าง iketeru ที่แปลว่า ดูดี เท่ และ men ที่แปลว่าใบหน้า หมายถึงหนุ่มหล่อหน้าตาดีขั้นเทพ อิเคเมงเป็นผู้ชายที่มีลักษณะโครงหน้าได้รูปกระชับ ตาเรียวสวย จมูกโด่ง ผิวหน้ามีสุขภาพดี คิ้วคม ทรงผมเหมาะกับบุคลิกภาพ หุ่นแมนสมชาย รสนิยมการแต่งตัวดี และดูสะอาดสะอ้าน

แกล (GAL) ย่อมาจากคำว่า Girl ที่แปลว่าเด็กสาว ใช้เป็นตำสแลงเรียกกลุ่มเด็กสาวที่แต่งตัวเปรี้ยว ย้อมผมสีแรงๆ ส่วนใหญ่มักเป็นสีทอง หรือทำไฮไลต์สีผมให้สะดุดตา บ้างก็ใส่วิก อีกทั้งยังแต่งหน้าจัด เขียนตาเข้ม ติดขนตาปลอมเป็นแพ ส่วนใหญ่เป็นสาววัยรุ่นที่นำแฟชั่นญี่ปุ่นในช่วงปี 1970 และมักพบเห็นพวกเธออยู่ในย่านชิบุยะ (Shibuya)