การมีอาหารที่แตกต่างกันอย่างมากในสี่ฤดูเรียกได้ว่าเป็นเอกลักษณ์เฉพาะอีกอย่างของชาวญี่ปุ่น ซึ่งในสี่ฤดูกาลที่แตกต่างชาวญี่ปุ่นก็จะทำอะไรที่แตกต่างกันพอสมควร อย่างกิจกรรมเฉพาะของฤดูทั้งสี่ก็แตกต่างกันไป เช่นมีงานเทศกาลดอกไม้ไฟในฤดูร้อน เทศกาลหิมะในฤดูหนาว และแน่นอนว่าเรื่องของอาหารก็ด้วย เช่นคากิโกริ (Kakigori) หรือน้ำแข็งใส จะได้รับความนิยมในฤดูร้อน และ ขนมซากุระโมจิ (Sakura Mochi) ขนมหวานที่ได้รับความนิยม ซึ่งเอาเข้าจริงแล้วจะทำขายฤดูอื่นก็ได้ (เพราะหลายเจ้าก็ไม่ได้ใช้ดอกซากุระจริงๆเป็นส่วนผสม) แต่ส่วนใหญ่ก็จะพร้อมใจกันวางขายเฉพาะในฤดูใบไม้ผลิ เหล่านี้เป็นต้น

ฤดูหนาวของญี่ปุ่นจะอยู่ระหว่างเดือนธันวาคม-กุมภาพันธ์ เป็นช่วงเวลาที่อากาศหนาวเย็นมากที่สุด เรื่องของอาหารการกินก็จะมีเมนูที่นิยมรับประทานเฉพาะในช่วงฤดูนี้เพื่อเป็นการคลายความหนาวและทำให้ร่างกายอบอุ่นขึ้น และหากจะพูดถึงอาหารประจำฤดูหนาวของญี่ปุ่น ที่นิยมกันมากก็คือนาเบะ (Nabe) หรือหม้อไฟ ซึ่งแต่ละภูมิภาคจนถึงระดับท้องถิ่น ก็จะมีเมนูนาเบะแบบพิเศษที่หารับประทานได้เฉพาะพื้นที่นั้นๆด้วย เช่นอิชิคารินาเบะของเกาะฮอกไกโด ที่มีความพิเศษคือการใส่นมและเนยลงไปในหม้อนาเบะด้วย

นอกจากนี้ ในส่วนของวัตถุดิบที่นำไปประกอบอาหารในช่วงฤดูหนาวก็จะมีของที่ผลิตได้มากในฤดู เช่นปลาบุริ (Buri) ปลาอังโคะ (Ankou) หอยนางรม (Kaki) ผักประเภทหัวไชเท้า ผักกาดขาว ด้านผลไม้ก็จะเป็น แอปเปิ้ล ส้ม สตรอเบอรรี่

สำหรับเมนูอาหารยอดนิยมในฤดูหนาวของชาวญี่ปุ่น 5 ชนิด ที่เปรียบเสมือนรสชาติแห่งฤดูหนาวที่อยากจะแนะนำในก็มีดังต่อไปนี้

นาเบะ หรือแปลง่ายๆคือ หม้อไฟแบบญี่ปุ่น เป็นเมนูอาหารประจำฤดูหนาวที่รับประทานกันอย่างแพร่หลาย เนื่องจากความร้อนของน้ำซุปในหม้อไฟนอกจากมีรสชาติอร่อยแล้ว ยังช่วยสร้างความอบอุ่นให้กับร่างกายได้ด้วย และไม่มีสูตรตายตัว

โดยทั่วไปแล้วในหม้อนาเบะจะประกอบด้วย ผักกาดขาว หัวไชเท้า แครอท ต้นหอม เต้าหู้ เห็ด เนื้อสัตว์ต่างๆ ซึ่งความน่าสนใจของเมนูนาเบะนี้คือ นาเบะจะมีสูตรท้องถิ่นของพื้นที่นั้นๆ ที่แตกต่างกันออกไปอย่างมากมายแล้วแต่พื้นที่ ของแปลกๆที่น่าสนใจก็อย่างเช่น นาเบะปลาอังโคะ (หรือปลาตกเบ็ด) ที่ใช้ปลาตกเบ็ดที่จับได้มากในอิบารากิเป็นวัตถุดิบหลัก และแน่นอนว่าเป็นนาเบะชื่อดังของจังหวัดอิบารากิ หรือฮากาตะโมทสึนาเบะ เมนูท้องถิ่นของจังหวัดฟุกุโอกะ ที่มีวัตถุดิบหลักเป็นเครื่องในวัวและไม่ค่อยใส่เนื้อส่วนอื่น เป็นต้น

โอเด้ง เป็นอาหารญี่ปุ่นที่หลายๆ คน น่าจะเคยได้ยินและเคยรับประทานกันมาแล้ว โอเด้งได้รับความนิยมและเหมาะกับการรับประทานในฤดูหนาวมากเช่นกัน เพราะหารับประทานง่าย ตามร้านสะดวกซื้อก็มีขาย แถมราคาไม่แพง เมื่อถึงฤดูหนาวก็รับประทานเพื่อคลายหนาวได้เป็นอย่างดี ในโอเด้งจะประกอบด้วยน้ำซุปจากโชยุและวัตถุดิบหลากหลายชนิด เช่นไข่ต้ม หัวไชเท้า ชิกุวะ ส่วนผสมที่ทำจากบุก ทั้งแบบเป็นชิ้นและเป็นเส้น เต้าหู้ทอด ลูกชิ้นทำจากเนื้อสัตว์เสียบไม้

ในแง่ของความสะดวก โอเด้งถือว่าหาซื้อไม่ยาก นอกจากจะมีขายตามร้านสะดวกซื้อแล้ว หากไปเที่ยวงานเทศกาลฤดูหนาวที่จัดขึ้นก็มักจะพบเจอแผงลอยขายโอเด้งให้ได้เลือกชิมกันด้วย

เซ็นไซเป็นขนมหวานญี่ปุ่นที่ถือว่าเป็นรสชาติของฤดูหนาว และมีการรับประทานกันอย่างแพร่หลาย ลักษณะเป็นขนมหวานทำมาจากแป้งโมจิสดๆ (หรืออาจจะนำไปย่างก่อน) แล้วนำมาต้มกับซุปจากถั่วแดงและน้ำตาลทรายที่เคี่ยวมาอย่างเข้มข้น ได้ออกมาเป็นโมจิต้มถั่วแดงที่มีรสชาติเหนียวนุ่ม หวาน อร่อย เหมาะกับการรับประทานร้อนๆในช่วงที่อากาศหนาว อีกทั้งโมจิยังเป็นอาหารมงคลตามความเชื่อของชาวญี่ปุ่นด้วย ทำให้เมนูขนมหวานนี้ได้รับความนิยมรับประทานกันมากเป็นพิเศษในช่วงเทศกาลส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่

ในฤดูหนาวที่ญี่ปุ่นคือช่วงที่ตรงกับเทศกาลสำคัญนั่นก็คือเทศกาลปีใหม่ และมีวัฒนธรรมประเพณีตามความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับอาหารในเทศกาลนี้ ที่เรียกว่า อาหารชุดประจำเทศกาลปีใหม่ หรือโอเซจิ (Osechi) โดยแต่ละครอบครัวก็จะเตรียมอาหารเป็นสำรับไว้เพื่อรับประทานในวันที่ 1-3 มกราคม

ในสำรับอาหารชุดโอเซชิ โดยทั่วไปแล้วจะประกอบด้วยเมนูอาหารที่เป็นมงคล มีประโยชน์ต่อสุขภาพร่างกาย ทั้งอาหารคาวและหวานเช่น

โซบะข้ามปี (Toshikoshi Soba) เส้นโซบะสื่อถึงอายุที่ยืนยาว
โอโซนิหรือซุปใส่โมจิ (Ozoni) ซุปที่กินกันในช่งปีใหม่มาแต่อดีต
ข้าวต้มสมุนไพร 7 ชนิด (Nanakusagayu) เพื่อความเป็นมงคล
คุริคินตน (Kurikinton) ของหวานทำจากเกาลัดกวน ที่ว่ากันว่ามีรูปร่างคล้ายก้อนทอง เป็นต้น

นิคุมัง ก็คือซาลาเปาญี่ปุ่นนั่นเอง เป็นอาหารว่างที่เหมาะกับการรับประทานร้อนๆในฤดูหนาว ที่หารับประทานได้ทั่วไป ซึ่งเมนูนี้ก็ได้รับอิทธิพลมาจากอาหารจีน แต่สิ่งที่แตกต่างจากซาลาเปาทั่วไปของนิคุมังก็คือส่วนที่เป็นไส้ โดยนิคุมัง จะทำจากส่วนผสมของเนื้อหมูบด หัวหอมใหญ่ หรือเห็ดหอมกับหน่อไม้ และต่อมาในยุคหลังๆก็มีการพัฒนาไส้ที่หลากหลายมากขึ้น เช่นเนื้อวัว, รสบาร์บีคิว, รสพิซซ่า รวมไปถึงไส้ที่เป็นรสหวานอย่างช็อคโกแลตหรือถั่วแดง นิยมทานคู่กับชาร้อนๆ

ผู้เขียน: หนึ่ง
นักอ่านและนักเขียนที่ชอบการเดินทางไปในที่ต่างๆ โดยเฉพาะญี่ปุ่น รักการดูอนิเมะญี่ปุ่นเป็นชีวิตจิตใจ :)