รอบรู้เรื่องเครื่องดนตรีญี่ปุ่น ภาคเครื่องสาย
hikawasa
เครื่องดนตรีประเภทเครื่องสายทำให้เกิดเสียงโดยการสั่นสะเทือนของสายลวด เชือก เอ็น หรือไนลอน แบ่งตามวิธีเล่นเป็นเครื่องดีดกับเครื่องสี เครื่องสายของญี่ปุ่นมีบทบาทที่สำคัญมาก เพราะเป็นเครื่องดนตรีหลักๆ ที่ใช้เล่นในวงดนตรี อย่างโคโตะ (Koto) ก็ใช้เล่นในดนตรีของราชสำนัก หรือบิวะ (biwa) ก็ใช้เล่นขณะเล่าเรื่องไปด้วย ลองมาดูกันว่าเครื่องสายหลักๆ มีอะไรบ้าง
Chordophones
1 ชามิเซ็น (Shamisen)
https://zh.wikipedia.org/wiki/File:Chuzao-Hosozao-shamisen.jpg
ชามิเซ็น เป็นเครื่องสายประเภทพิณคล้ายกับบิวะ แต่มีคอยาวกว่าและไม่มีนม มีสามสาย ลำตัวเป็นทรงสี่เหลี่ยมหุ้มด้วยหนังแมว ใช้ไม้ดีดที่ทำด้วยงาสัตว์หรือพลาสติก มีสองชนิดคือ คาบูกิซามิเซ็น (Kabuki Shamisen) มีขนาดเล็กใช้ประกอบการแสดงละครคาบูกิ และบุนรากุซามิเซ็น (Bunraku Shamisen) มีขนาดใหญ่กว่าเล็กน้อยใช้ในการแสดงละครหุ่นบุนรากุ มีต้นกำเนิดมาจากทางภาคเหนือของเกาะฮอนซูอัน เสียงของซามิเซนนั้นเปี่ยมด้วยพลัง โดยทั่วไปจะใช้เล่น 3 งานดนตรี คือ เล่นประกอบการร้อง เล่นประกอบการเล่าเรื่อง และเล่นบรรเลงเพลง
2 โคโตะ (Koto)
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%E7%B7%8F%E8%B1%A1%E7%89%99%E5%B7%BB%E7%B9%B0%E3%82%8A%E7%94%B2%E3%81%AE%E7%AE%8F.jpg
โคโตะเป็นเครื่องดีดชนิดหนึ่งที่มีฐานไม้ยาว ขุดภายในให้เว้าตามส่วนโค้งด้านนอก รูปร่างคล้ายจะเข้ของไทย มีความยาวประมาณ 180 เซ็นติเมตร กว้างประมาณ 25 เซ็นติเมตร ขึงด้วยสาย 13 เส้นพาดไปบนสะพานที่เรียกว่า จิ (Ji) ซึ่งมักทำจากงาช้าง สามารถขยับเข้าออกได้ตามเสียงโน้ตที่ต้องการ ทำให้โคโตะเป็นเครื่องดนตรีที่เล่นได้ในหลายโอกาสและสถานที่ เดิมทีขึงด้วยเส้นไหม แต่สมัยใหม่มักใช้ไนลอน วิธีดีดใช้ 3 นิ้วคือนิ้วโป้ง นิ้วชี้ และนิ้วกลาง เดิมทีโคโตะมีที่มาจาก กักคุโซ (Gakuso) ซึ่งเป็นเครื่องดนตรีในราชสำนัก มี 13 สายเหมือนกันแต่สายเสียงจะหนากว่าของโคโตะ จากนั้นก็พัฒนาไปสู่ดนตรีที่โดดเด่นของญี่ปุ่นด้วยคุณสมบัติของเสียงที่ไม่ซ้ำแบบใคร
3 บิวะ (Biwa)
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%E8%9E%BA%E9%88%BF%E7%9B%B4%E9%A0%B8%E7%90%B5%E7%90%B6.jpg
รูปลักษณ์ของบิวะได้รับอิทธิพลมาจากอุด (Ud) ของตะวันออกกลาง เป็นเครื่องดนตรีที่เก่าแก่ที่สุดอีกชิ้นหนึ่งซึ่งญี่ปุ่นรับมาจากเครื่องดนตรีของจีนที่เรียกว่าปิปะในสมัยนารา เป็นเครื่องดีดแบบเดียวกับกระจับปี่ มี 4 สาย ส่วนมากมักทำจากไม้มัลเบอร์รี่ (Mulberry) ขึงด้วยสายที่เป็นเส้นไหม เล่นโดยใช้ไม้ดีดที่เรียกว่าบาจิ (Bachi) เป็นเครื่องดนตรีที่มีความสําคัญในการแสดงที่เรียกว่า คังเง็น (Kangen) นอกจากนี้ ยังนิยมนํามาบรรเลงเดี่ยวและบรรเลงประกอบการขับร้องอีกด้วย
4 วะกอน (Wagon)
วะกอนเป็นเครื่องดนตรีโบราณ มีลักษณะคล้ายพิณ ใช้ในการบรรเลงประกอบการแสดงดนตรีโบราณของญี่ปุ่นเฉพาะเพลงญี่ปุ่นแท้ เช่น คุนิบุริโนะ อุตะไม (Kuniburino Utamai) นอกจากนี้ก็ใช้บรรเลงประกอบการแสดงนาฏศิลป์ เช่น มิคางุระ (Mikagura) มีความยาว 190 เซนติเมตร ความกว้างประมาณ 15-24 เซนติเมตร ความสูง 7.5 เซนติเมตร และความหนา 1.5 เซนติเมตร ตัวเครื่องดนตรีทํามาจากต้นสนญี่ปุ่น มีจำนวนสายเพียง 6 เส้น วิธีการเล่นผู้เล่นจะใช้มือขวาดีดสายของวะกอนด้วยไม้ดีดที่ทําจากเขาควาย ส่วนมือซ้ายเล่นโดยการดีดด้วยมือเปล่า
